Uśmiech na wagę złota: Porady i tajniki higieny jamy ustnej od Dr. Gambino

W tym wpisie znajdziesz odpowiedzi na często zadawane pytania dotyczące powstawania kamienia nazębnego. Dr Gambino, higienistka dentystyczna z Włoch, udziela wskazówek dotyczących higieny jamy ustnej w domu. Jeśli masz jeszcze pytania, wyślij nam wiadomość przez e-mail lub Instagram - z chęcią odpowiemy na wszystkie pytania.

Wskazówki higienistki dentystycznej dotyczącej kamienia nazębnego

Czym jest kamień nazębny i jak powstaje? Kamień nazębny to nic innego jak zmineralizowana płytka bakteryjna, inaczej zwana płytką nazębną. Są to zorganizowane mikroorganizmy wielogatunkowe, które kolonizują powierzchnie zębów. Ilość powstającego kamienia nazębnego zależy od kilku czynników, takich jak:

• wiek - im jesteśmy starsi, tym więcej kamienia nazębnego odkłada się na naszych zębach
• płeć - mężczyźni są bardziej predysponowani
• rasa
• umiejscowienie zębów
• oraz oczywiście - zła higiena jamy ustnej, bądź korzystanie ze złych produktów.

Powstawanie kamienia nazębnego następuje w wyniku osadzania się na powierzchni zęba bakteryjnej substancji organicznej i nieorganicznej - płytki nazębnej, która jeśli nie zostanie codziennie usunięta, ma tendencję do utwardzania się, przekształcając się w kamień nazębny, który można usunąć tylko podczas profesjonalnego oczyszczania zębów - zabiegu higienizacji. Czyli musimy zadbać podczas codziennej higieny jamy ustnej, aby nie dopuścić do przekształcenia się płytki nazębnej w kamień nazębny - jeśli to zrozumiemy, kamień nazębny nie będzie odkładać się na naszych zębach.

Jak rozpoznać kamień nazębny?

Ogólnie można go znaleźć na dolnych siekaczach i górnych trzonowcach. Ma żółty kolor, który zmienia się na pomarańczowy w zależności od tego, jak "stary" jest kamień (u pacjentów palących papierosy kamień może przybrać brązowy/czarny kolor). W sprzedaży dostępne są detektory płytki nazębnej i kamienia, które w postaci płynu lub cukierków barwią bakterie, umożliwiając pacjentowi dostrzeżenie ilości i lokalizacji kamienia. Po zabarwieniu wystarczy wziąć szczoteczkę do zębów i dokładnie wyszczotkować zabarwione miejsca.

Jakie są przyczyny/korzyści z powstawania kamienia nazębnego?

Powstawanie kamienia nazębnego nie przynosi korzyści dla naszego zdrowia jamy ustnej - wręcz przeciwnie, stanowi idealne środowisko dla dalszego rozwoju bakterii.
W rzeczywistości, dzięki swojemu organicznemu składnikowi, kamień nazębny potrafi przyczepić się do wszystkich powierzchni jamy ustnej (zębów, implantów, koron, mostów, wypełnień, protez) i ze względu na swoją porowatość tworzy nisze, w których bakterie mają idealne warunki do rozmnażania się, wydzielając substancje zapalne szkodliwe dla zdrowia tkanek jamy ustnej prowadząc do zapalenia dziąseł czy nawet zapalenia przyzębia. W końcowym rezultacie nieleczeone zapalenie przyzębia może powodować utratę naszych zębów.

Jak często usuwać kamień nazębny?

Najlepiej w ogóle nie doprowadzać do jego powstawania codziennie dokładnie czyszcząc zęby korzystając z właściwych produktów do higieny jamy ustnej. Usuwanie kamienia nazębnego jest podstawą zapobiegania chorobom dziąseł i zębów. Ponieważ jest to struktura zdolna do przechowywania i rozmnażania mikroorganizmów, im mniej jej jest, tym mniej problemów może nam sprawić.

Zazwyczaj profesjonalna higiena jamy ustnej powinna być przeprowadzana co 6 miesięcy. Ten okres może różnić się w zależności od kilku czynników (manualna zręczność pacjenta, predyspozycje genetyczne, niepełnosprawność ruchowa, obecność protez, codzienna higiena jamy ustnej, produkty do higieny jamy ustnej) i może być skrócony nawet do 45 dni lub wydłużony do maksymalnie 12 miesięcy. To lekarz oceni w każdym przypadku indywidualnie, jaki czas jest najbardziej odpowiedni dla kolejnej wizyty kontrolnej. 

Jak zwykle wygląda zabieg usuwania kamienia nazębnego?

Średnio zabieg higieny jamy ustnej trwa 45-60 minut. Istnieje kilka etapów, które należy przestrzegać, aby nasza praca była naprawdę profesjonalna i korzystna dla zdrowia pacjenta. Po zebraniu i przeanalizowaniu historii medycznej pacjenta należy dokładnie zbadać jamę ustną, aby ocenić ewentualne problemy z przeszłości lub obecne (i w razie potrzeby skierować do odpowiedniego specjalisty w celu przeprowadzenia badania diagnostycznego) oraz zrozumieć podstawowe braki pacjenta w higienie jamy ustnej, aby jak najlepiej je wyeliminować. Kiedy pacjent zrozumie, jakie poprawki należy wprowadzić do swojej codziennej higieny jamy ustnej, należy przystąpić do mechanicznego usuwania płytki nazębnej, kamienia nazębnego i przebarwień z powierzchni zębów lub protez - za pomocą ręcznych lub mechanicznych narzędzi (skalerów ultradźwiękowych, piaskarki). Zabieg usuwania kamienia nazębnego nigdy nie jest bolesny! Może być nieco niekomfortowy, kiedy są obecne obfite nagromadzenia płytki nazębnej spowodowane zbyt rzadkimi wizytami u higienistki stomatologicznej lub słabą manualną zręcznością pacjenta podczas codziennej higieny jamy ustnej. W takim przypadku można jednak skorzystać ze specjalnych płukanek, miejscowych znieczuleń czy tlenku azotu... ZERO STRACHU PRZED DENTYSTĄ!

Co się stanie, jeśli nie usuniemy kamienia nazębnego?

Kiedy przez długi czas nie wykonujemy profesjonalnej higienizacji lub nie usuwamy codziennie płytki nazębnej za pomocą szczoteczki do zębów, następuje wzrost liczby i zmiana "jakości" bakterii w jamie ustnej - w te jeszcze gorsze dla naszego organizmu. Nasz układ odpornościowy je wykrywa i aktywuje mechanizm obrony zapalnej, który, jeśli nie zostanie odpowiednio szybko odwołany, może prowadzić do gingivitis (zapalenia dziąseł), a jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas - do periodontitis (zapalenia przyzębia, parodontozy).

Jak można zapobiegać powstawaniu kamienia nazębnego?

Jedynym sposobem na zapobieganie powstawaniu kamienia nazębnego jest właściwa higiena jamy ustnej poprzez codzienne usuwanie płytki bakteryjnej. Czyszczenie powierzchni zębów powinno odbywać się około 15 minut po zakończeniu każdego posiłku (aby dać ślinie czas na przywrócenie odpowiedniego pH jamy ustnej - środowiska w którym bakterie nie mają możliwości rozwoju).

Po nałożeniu niewielkiej ilości pasty do zębów na włosie naszej szczoteczki do zębów (o wielkości ziarna grochu) i zastosowaniu lekkiego nacisku, należy wykonywać ruchy rolowe, zaczynając od dziąseł w kierunku środka jamy ustnej (szczytu zębów), przez około 2-3 minuty, aby oczyścić wszystkie powierzchnie zęba (zarówno policzkowe, jak i językowe). Bardzo ważne jest stosowanie nici dentystycznej, która służy do usuwania resztek jedzenia i płytki nazębnej osadzającej się między zębami - najbardziej polecam nitkować zęby raz dziennie, przed snem.

Warto jednak dodać, że pomimo naszej zręczności i zaangażowania w higienę jamy ustnej, zawsze możemy znaleźć niewielkie nagromadzenia kamienia nazębnego, na przykład na zębach stłoczonych czy na bardzo tylnych zębach (takich jak zęby mądrości). W żadnym wypadku nie powinniśmy się zniechęcać, ale po prostu zwracać jeszcze większą uwagę na te gorzej dostęne miejsca w naszych ustach!

Czy są jakieś sugestie dotyczące odpowiedniej szczoteczki do zębów?

Szczoteczka manualna czy elektryczna? Włosie miękkie, średnie czy twarde? Nie ma czegoś takiego jak idealna szczoteczka do zębów, jest natomiast najlepsza szczoteczka do zębów dla nas - dobrana indywidualnie.

Podczas profesjonalnej sesji higieny jamy ustnej, po ocenie manualności pacjenta i rodzaju anatomii zębów, można udzielić bardziej precyzyjnej odpowiedzi na te pytania.

Zazwyczaj zalecam stosowanie szczoteczek z miękkim i bardzo gęstym włosiem, bez gumowych wkładek i z anatomicznymi uchwytami, aby uzyskać pewny i precyzyjny chwyt. Tarcie włosia o powierzchnie zębów powoduje usunięcie płytki nazębnej, dlatego szczoteczki z licznym, gęsto ułożonym włosiem są najlepsze. Bardzo ważne jest jednak, aby nie wywierać zbyt dużego nacisku, co mogłoby spowodować przedwczesne zużycie szkliwa i recesję dziąseł. Często u pacjentów korzystających ze zbyt twardych szczoteczek zauważalne są ubytki w zębach, przy linii dziąseł. To ważny czerwony alarm, sygnalizujący obowiązek wymiany szczoteczki do zębów oraz zmiany metody szczotkowania zębów.

Zazwyczaj, jeśli używamy tej samej szczoteczki codziennie, powinniśmy ją wymieniać maksymalnie co 3 miesiące. Dlatego polecam szczoteczki przyjazne dla środowiska. Znalezienie takiej, która łączy wszystkie pożądane cechy, nie było łatwe - zawsze było coś, co nie pasowało, dopóki nie wypróbowałam linii Promis, i nie chodzi tylko o szczoteczki, ale także o pasty do zębów czy wasz rewelacyjny żel do usuwania płytki nazębnej.

Główka szczoteczki Promis jest bardzo mała (około 1 cm) i pozwala oczyścić całego zęba, nawet najbardziej ukrytych powierzchni! Zawiera 6750 miękkich, gęstych włosków, odpowiednio przymocowanych do uchwytu wykonanego z bioplastiku, formowanego tak, aby mieć anatomiczny chwyt dopasowany do dłoni. Pasty do zębów i żel oparte są na naturalnych składnikach i zawierają 6 różnych ziół (eukaliptus, rozmaryn, bergamotka, drzewo herbaciane, mięta oraz miodła indyjska) zamknięte w tubce wykonanej z trzciny cukrowej, aby można było ją utylizować w sposób jak najbardziej ekologiczny.

Dr. Gambino, jakie są najważniejsze wskazówki do utrzymania zdrowych dziąseł i zębów?

Oprócz regularnej higienizacji przeprowadzanej przez profesjonalistów, ważne jest, aby pacjenci stosowali się do kilku podstawowych zasad higieny jamy ustnej.

Oto niektóre z nich:

1. Szczotkowanie zębów przynajmniej dwa razy dziennie, używając odpowiedniej techniki szczotkowania.
2. Codzienne korzystanie z nici dentystycznej w celu usunięcia resztek jedzenia i płytki nazębnej pomiędzy zębami.
3. Stosowanie pasty do zębów z fluorem, która wzmacnia szkliwo i zapobiega próchnicy. Często spotykam w swojej pracy pacjentów, którzy posiadają swoje uprzedzenia do fluoru i szanuję to. Dlatego szukając pasty do zębów bez fluoru bardzo ważne, aby był w jej składzie obecny nanohydroksyapatyt lub ksylitol, a najlepiej dwie takie substancje.
4. Regularne wizyty kontrolne u dentysty co najmniej raz w roku.
5. Zwrócenie uwagi na swoją dietę – należy unikać nadmiernego spożycia słodyczy, napojów gazowanych i słodkich, które mogą uszkadzać szkliwo.

Jakie są najlepsze produkty do pielęgnacji jamy ustnej, które polecasz swoim pacjentom?

Oto kilka moich ulubionych produktów do pielęgnacji jamy ustnej i nie będę tutaj ukrywała, że niektóre produkty Promis ze względu na działanie skradły moje serce:

1. Miękka szczoteczka do zębów - delikatna dla dziąseł i skuteczna w usuwaniu płytki nazębnej. Polecam szczoteczkę PROMIS.
2. Pasta do zębów bez SLS z fluorem i hydroksyapatytem - dla ochrony przed próchnicą i remineralizacji szkliwa. Pasta z fluorem PROMIS albo Pasta bez fluoru PROMIS z nanohydroksyapatytem i ksylitolem.
3. Nici dentystyczne lub szczoteczki międzyzębowe - do codziennego czyszczenia przestrzeni między zębami. Bardzo ważne, aby szczoteczki międzyzębowe były odpowiednio dobrane. Najlepiej o dobór szczoteczek międzyzębowych poprosić higienistkę podczas profesjonalnego oczyszczania zębów.
4. Płyn do płukania jamy ustnej bez alkoholu i fluoru – dla dodatkowej ochrony przed bakteriami i utrzymania świeżego oddechu. Polecam płyn do płukania PROMIS.
5. Przynajmniej raz dziennie stosować żel do usuwania płytki nazębnej PROMIS - jest to dla mnie kompletna rewolucja i polecam go ze względu na jego nieziemską wręcz skuteczność oraz bezpieczeństwo. Żel można łatwo nałożyć na zęby za pomocą palca lub szczoteczki, co pozwala na szybkie i wygodne usuwanie płytki nazębnej. To sprawia, że jest to idealne rozwiązanie dla osób, które chcą po lunchu czy podczas podróży uwolnić swoje zęby od płytki nazębnej.
6. Szczoteczka do języka - do usuwania bakterii i pozostałości z języka, zapobiegając nieprzyjemnemu zapachowi z ust.

Czy pacjenci mogą stosować domowe sposoby na usuwanie kamienia nazębnego?

Choć w Internecie można znaleźć wiele domowych sposobów na usuwanie kamienia nazębnego, zdecydowanie odradzam ich stosowanie. Wiele z nich może być szkodliwych dla szkliwa zębów lub dziąseł. Najlepiej jest regularnie odwiedzać dentystę w celu profesjonalnego usuwania kamienia nazębnego. Nie oszczędzajmy na swoim zdrowiu.